KUBA: kolorowa wyspa – 16 dni
Kuba to wyspa jedyna w swoim rodzaju. Rewolucja Fidela Castro spowodowała, że w tym kraju od lat 60-tych XX w. zaszło niewiele zmian. Po ulicach nadal jeżdżą stare amerykańskie samochody, a mieszkańcy mają ograniczony kontakt ze światem. Mimo śmierci Fidela w 2016 r., na horyzoncie nie majaczy wielka transformacja, choć zmiany z pewnością nastąpią. Kuba dla ludzi z zewnątrz nadal jest jak podróż do innej epoki, innego wymiaru.
I właśnie taką Kubę chcemy Wam pokazać.
Kuba to dwa światy: świat bogatych turystów i świat biednych Kubańczyków. W trakcie wyprawy staramy się zbliżyć jak najbardziej do zwykłych mieszkańców wyspy. Unikamy krzykliwych turystycznych kurortów. Śpimy w pokojach wynajmowanych przez Kubańczyków, często jadamy w lokalnych restauracjach i prywatnych domach. Nie zapominamy o odpoczynku, bo Kuba to przecież kraj wiecznego lata: słońca i kuszących turkusowych plaż. W powietrzu unosi się woń cygar i kawy, a na gości czeka wyśmienity rum. No i muzyka! Bo Kuba to kraj dźwięków, a Kubańczycy to naród rozmuzykowany. Nigdzie indziej na świecie nie ma tylu świetnych muzyków.
Podczas wyprawy zwiedzimy stare kolonialne miasta, w tym klimatyczną Hawanę, Trynidad, Camaguey i Cienfuegos. Pojedziemy na samo południe, aż do Santiago de Cuba, odwiedzimy również zielone Vinales, gdzie u podnóża ostańców skalnych, będziemy przechadzać się po plantacjach tytoniu.
Ale Kuba to nie tylko muzyka, rum i piękne miasta. To także bogactwo fauny i flory. Zobaczymy kubańskie krokodyle, będziemy kąpać się z delfinami w okolicach Santiago i w wodospadach gór Escambray. Nie zaniedbamy też relaksu na turkusowych plażach Playa Pillar, Playa Coco, Playa Ancon czy Playa Larga. Podczas naszej wyprawy poznamy wszystkie bogactwa kubańskiej wyspy.
1 DZIEŃ – przeloty: Polska – Kuba
Wylot z Warszawy do Hawany, z przesiadką w jednym z europejskich portów lotniczych. Wieczorny spacer po starej Hawanie. Nocleg w casas particulares (pokoje wynajmowane turystom przez Kubańczyków).
2 DZIEŃ – Hawana
Zwiedzanie legendarnej Hawany. Spacerujemy po olbrzymim starym mieście. Wymieniamy pieniądze na peso convertible i peso cubano na Placu Świętego Franciszka. Udajemy się na Plaza de Armas, gdzie zwiedzamy kolonialny pałac gubernatora. Przy placu znajduje się sanktuarium – Templete, gdzie w 1519 roku odbyła się pierwsza msza święta na Kubie. Jest to również najstarsza forteca w Hawanie. Następnie udajemy się na plac katedralny, gdzie zwiedzamy barokową katedrę, a potem wstępujemy na mojito do słynnej Bodeguity del Medio. Dalej wędrujemy słynnym deptakiem Prado pod budynki: Hotel Inglaterra, pełen ornamentów, Teatr Wielki oraz Kapitol (bardzo podobny do tego w Waszyngtonie). Zatrzymamy się na moment w dzielnicy chińskiej. Na zakończenie udamy się na Stary Plac, gdzie napijemy się lokalnie warzonego piwa i posłuchamy kubańskiej muzyki. Nocleg w casas particulares.
3 DZIEŃ – Hawana
Rano jedziemy na olbrzymi cmentarz Krzysztofa Kolumba. To jedna z największych nekropolii w Ameryce Łacińskiej. Znajduje się tu około 2 milionów grobów. Wiele z nich to wielkie budowle zdobione przepięknymi rzeźbami. Z cmentarza spacerujemy na Plac Rewolucji, gdzie odwiedzamy mauzoleum Jose Martiego – największego bohatera Kuby. W sąsiedztwie placu znajduje się również Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, ze słynnym wizerunkiem Che Guevary oraz Siedziba Komitetu Centralnego Partii Komunistycznej Kuby. W drodze na wybrzeże zatrzymujemy się na lody w „centralnej” lodziarni Hawany – Copella (zazwyczaj są tu dostępne jeden lub dwa smaki lodów, a cena za jedną gałkę wynosi 1 peso cubano, czyli około 15 groszy). Kolejny punkt programu to Hotel Nacional – najsłynniejszy hotel w Hawanie, który odwiedziło wiele światowej sławy gwiazd. Swoją siedzibę miał tu również Fidel Castro. Na koniec będziemy podziwiać zachód słońca na długiej 7-kilometrowej promenadzie Malecon. Kolacja przy muzyce kubańskiej muzyce i lokalnych drinkach. Nocleg w casas particulares.
4 DZIEŃ – Vinales
Wcześnie rano wyjeżdżamy do spokojnego Viniales, położonego w dolinie o łagodnym klimacie, słynącego z najlepszego na Kubie tytoniu i wielkich, stromych formacji skalnych zwanych mogotami. Spacerujemy po malowniczej wsi wśród plantacji tytoniu. Poznajemy proces uprawy tytoniu i powstawania cygar. Odwiedzamy pokryte słomą „casas de tabaco”, gdzie suszy się tytoń. Z licznych punktów widokowych będziemy podziwiać piękne krajobrazy okolicy. Na koniec zobaczymy mały ogród botaniczny. Ten dzień w dużej mierze poświęcony będzie na kontakt z przyrodą. Dla chętnych na kolacje homar. Vinales słynie z wystawnych, ale niedrogich dań. Nocleg w casas particulares.
5 DZIEŃ – Santa Clara
Przejazd „autostradą hawańską” do miasta Santa Clara. W mieście odwiedzamy Mauzoleum Che Guevary, gdzie złożone są jego szczątki. Zobaczymy też Tren Blindado – miejsce związane z kultem Che. To tutaj wielki kubański bohater zniszczył spychaczem frakcję kolejową i razem ze swoimi towarzyszami wziął w niewolę żołnierzy z armii rządowej. Spacer ulicami miasta. Nocleg w casas particulares.
6 DZIEŃ – Camaquey
Przejazd do miasta kościołów – Camaguey. Po drodze zatrzymamy sie na spacer w Santi Spiritus. Zwiedzanie Camaguey: spacer krętymi, kolorowymi uliczkami miasta. Odwiedzimy liczne place i kościoły. Wieczorem odpoczynek przy muzyce. Nocleg w casas particulares.
7 DZIEŃ – Santiago de Cuba
Kilkugodzinny przejazd do Santiago de Cuba – stolicy południowej Kuby. Jedziemy przez plantacje trzciny cukrowej. Po drodze zatrzymujemy się w najsłynniejszym sanktuarium Kuby – Virgen de la Caridad del Cobre, położonego w malowniczych, zielonych górach. Wieczorny przyjazd do miasta „bohatera rewolucji” – Santiago de Cuba. Spacer stromymi uliczkami. Dla chętnych wyjście na wieczorek muzyczny w Casa de la Trova. Nocleg w casas particulares.
8 DZIEŃ – Santiago de Cuba
Spacer głównymi ulicami miasta. Na Plaza Cespedes znajduje się ratusz i najstarszy dom na Kubie. Przejdziemy słynącą z muzyki ulicą Heredia. Chętni odwiedzą Muzeum Bacardi z ciekawą kolekcją sztuki lub Muzeum karnawału. Odwiedzimy też koszary Moncada. To tutaj ,,wszytko” się zaczęło. 26 lipca 1953 roku Fidel Castro wraz z bratem Raulem, Abelem Santamiarią oraz setką przyjaciół przeprowadzili nieudany atak na koszary. Ta słynna data została uznana za umowną datę początku rewolucji oraz ruchu rewolucyjnego, który potem obalił rządy Batisty.
Po południu wizyta w Delfinarium oraz wypoczynek na jednej z plaż. Na kolację owoce morza przy dużej porcji kubańskiej muzyki. Nocleg w casas particulares.
9 DZIEŃ – w drodze
Wcześnie rano wyjazd w kierunku turkusowych plaż na wyspy Cayo Coco i Gillermo. Wieczorny przyjazd. Do wysp dotrzemy groblą, która ma 27 kilometrów długości. Nocleg w hotelu państwowym na wyspie.
10 DZIEŃ – Playa Coco, Playa Pillar
Dzień na plażowanie, wypoczynek na najpiękniejszych plażach Kuby – Playa Pillar i Playa Coco. Nocleg.
11 DZIEŃ – Trynidad
Poranny wyjazd do Trynidadu. Po drodze zatrzymujemy się na plantacjach cukrowych Doliny Cukrowni, które były źródłem wielkiego bogactwa arystokracji tego rejonu. Kiedyś były tu 43 zakłady, w których pracowało tysiące niewolników. Do pilnowania porządku na plantacjach służyła wznosząca się nad okolicą ogromna wieża – Terra Iznaga.
Przyjazd do Trynidadu i zakwaterowanie. Spacer po kolorowym, zabytkowym miasteczku, wpisanym na listę UNESCO. Wędrujemy na Plaza Mayor, gdzie zobaczymy katedrę – największy kościół na wyspie, wejdziemy na jedną z wież widokowych, z których rozciąga się piękna panorama miasta i okolic. Zakupy i spacery po mieście. Wieczorem impreza z salsą na schodach Casa de la Musica. Dla chętnych nauka salsy. Nocleg w casas particulares.
12 DZIEŃ – Topes de Collantes
Dzień przeznaczony na wypoczynek. Dla chętnych:
– wycieczka w góry Escambray do uzdrowiska Topes de Collantes, minitrekkingi do wodospadów Vega Grande i Salto Caburni – 75 metrowego wodospadu o wyjątkowym kształcie, kąpiele w wodospadach (ok. 25 peso convertible)
– plażowanie na pobliskiej Playa Ancon
Wieczorem kontynuujemy imprezę w roztańczonych klubach Trynidadu.
13 DZIEŃ – Cienfuegos, Playa Giron i Larga, Krokodyle
Poranny wyjazd. Zwiedzanie rozpoczynamy od spaceru po spokojnym Cienfuegos. Miasto zawdzięcza swój urok odrestaurowanej, kolonialnej architekturze. Wizyta w eklektycznym pałacu – Palacio de Valle, z którego rozciąga się widok na zatokę. Dalszy przejazd nad Zatokę Świń, gdzie miała miejsce jedna z najważniejszych bitew w historii rewolucji. Armia rewolucyjna pokonała tu desant 1500 wyszkolonych przez CIA Kubańczyków.
Przerwa na kąpiel na Playa Larga. Przejazd do farmy krokodyli, gdzie hoduje się zagrożone wyginięciem krokodyle kubańskie oraz amerykańskie. Dla chętnych na obiad mięso krokodyla. Wycieczka łodziami do położonej wśród lasu namorzynowego zrekonstruowanej wioski indian Taino (ok. 12 peso convertible). Spacer po zielonej wyspie. Dalszy przejazd do Hawany. Nocleg w casas particulares.
14 DZIEŃ – Hawana
Wycieczka na drugą stronę zatoki do dzielnicy Regla, w dawnych czasach dzielnicy handlu i przemytu. Odwiedzimy sanktuarium Czarnej Madonny z Regli, a zarazem bogini morza Yamai. Miejsce to jest bardzo ważne zarówno dla kultu santerii jak i chrześcijan. Santerija (odmiana Woo Doo) to bardzo interesująca religia, która powstała z połączenia religii środkowoafrykańskich z chrześcijaństwem. Dalej płyniemy do Casa Blanca, gdzie zobaczymy olbrzymi hiszpański fort – Castillo de san Carlos. Obejrzymy panoramę miasta z punktu widokowego pod wielką figurą Chrystusa, położoną zaraz koło domu Che Guevary. Po południu dla chętnych wizyta w Muzeum Rewolucji – niegdyś pałacu prezydenckim. W Muzeum możemy zapoznać się historią rewolucji na Kubie i jej bohaterami. Znajduje się tu wiele cennych eksponatów m.in. łódź Granma, na której barcia Castro i inni rewolucjoniści przypłynęli na Kubę z Meksyku. Odpoczynek i zakupy pamiątek na hali targowej. Ostatni raz ruszamy w miasto na muzyczny wieczór. Nocleg w casas particulares.
15,16 DZIEŃ – wylot: Kuba – Polska
Powrót do Polski z przesiadkami.
Szczegóły dotyczące wyprawy są rozwinięciem ogólnych informacji praktycznych dla uczestników wypraw w oparciu o specyfikę danego kraju.
GRUPA
Grupa od 6 do 9 osób.
Do udziału w wyprawie wymagany jest paszport ważny min. 6 miesięcy od daty zakończenia wyprawy oraz wiza turystyczna na Kubę tzw. Tarjeta del Turista.
JAK SIĘ SPAKOWAĆ?
Bagaż główny: najlepiej spakować się w plecak o pojemności 70-80 litrów, dodatkowo zaopatrzony w pokrowiec, żeby zabezpieczyć bagaż przed przemoczeniem lub zabrudzeniem (warunki transportu mogą być różne), waga plecaka nie powinna przekraczać 20 kg, a najlepiej jeśli będzie to ok. 12-15 kg (w drodze powrotnej bagaż z pewnością będzie cięższy).
Bagaż podręczny: najlepiej zabrać mały plecak o pojemności 25-35 litrów, przyda się też pokrowiec przeciwdeszczowy, waga bagażu podręcznego nie powinna przekraczać 5 kg.
JAK SIĘ UBRAĆ?
Temperatury podczas wyjazdu będą raczej wysokie: od ciepego do gorącego lata. Przydadzą się:
– obuwie: rozchodzone sandały lub lekkie adidasy, klapki pod prysznic
– cienki polar, cienka kurtka przeciwdeszczowa
– lekkie przewiewne koszulki
– długie cienkie, przewiewne spodnie i krótkie spodenki
– apaszka (może przydać się w transporcie, może też działać ostra klimatyzacja)
– kapelusz lub czapka z daszkiem do ochrony przed słońcem
– strój kąpielowy
Najlepiej nie zabierać nowych, cennych ubrań, gdyż mogą one ulec zniszczeniu w trakcie podróży lub w praniu (w niektórych miejscach można oddać rzeczy do prania).
CO NALEŻY ZABRAĆ?
– aparat fotograficzny
– cienki ręcznik szybkoschnący
– papier toaletowy (dostępny również na miejscu)
– chusteczki nawilżane, bardzo przydatne w podróży
– krem do opalana z wysokim filtrem (dużo czasu spędzamy na słońcu)
– latarkę (może być czołówka)
– nóż lub scyzoryk
– niezbędne środki higieniczne, najlepiej w małych opakowaniach
– środek przeciwko komarom, np. OFF, Mugga
– drobne upominki dla Kubańczyków (długopisy, kosmetyki, mydełka, pastę do zębów, dezodoranty, kremy, cukierki i lizaki dla dzieci itp. można też zabrać letnie ubrania, których już nie nosimy. Na Kubie wiele rzeczy jest niedostępnych lub za drogich dla Kubańczyków, dlatego ludzie tam mieszkający chętnie przyjmują takie prezenty).
PIENIĄDZE
Na wyprawę należy zabrać ok. 300 Euro przeznaczonych na jedzenie, bilety wstępu, napiwki oraz dodatkowe pieniądze na udział w zajęciach fakultatywnych (szczegóły w programie wyprawy). Przydadzą się również dodatkowe fundusze na zakup pamiątek z podróży. Pieniądze muszą być w dobrym stanie.
Ceny biletów wstępu i zajęć fakultatywnych podawane są w przybliżeniu. Biuro nie ponosi odpowiedzialności za zmieniające się ceny na miejscu. Osoby spożywające alkohol, szczególnie w barach, powinny mięć świadomość, że może to podnieść ogólne koszty pobytu.
Bankomaty są raczej niedostępne.
Zaleca się nie brać dolarów amerykańskich gdyż przy wymianie potrącane jest 10% ich wartości! Dlatego najlepsze jest Euro.
Na Kubie obowiązują dwie waluty: CUC – peso convertible (1 CUC = 1 Euro) oraz CUP – peso cubano (1 Euro to około 24 CUP). CUC jest używane powszechnie i jest uznaną walutą turystyczną w restauracjach i sklepach. CUP używamy przede wszystkim na lokalnych marketach i w sklepikach. Jest coraz bardziej popularny i można go używać zamiennie z CUC. Przy wymianie pieniędzy większość wymieniamy na peso convertible, a około 10% sumy przeznaczamy na wymianę na peso cubano.
ZDROWIE
Wyprawa nie wymaga szczególnej sprawności fizycznej.
Jakie leki mogą się przydać?
– środki przeciwbólowe
– antybiotyk o szerokim spektrum działania (unikać Doksycykliny, która nie działa na wiele tutejszych chorób)
– na zatrucia pokarmowe: nifuroksazyd, stoperan (często najlepsze są lokalne specyfiki), w celu uniknięcia niedyspozycji żołądkowych zaleca się umiar w korzystaniu z lokalnej diety
– witaminy, wapno na wzmocnienie
– leki na przeziębienia, które zdarzają się tu dość często, zazwyczaj są głównym chorobowym utrudnieniem (aspiryna, fervex, gripex itp.)
– leki przyjmowane na stałe (mogą być niedostępne na miejscu)
Inne środki:
– plastry na odciski i skaleczenia, bandaż
– woda utleniona w żelu
JEDZENIE
Kuchnia kubańska jest dosyć skromna, gdyż nadal brakuje na wyspie wielu składników. Dostępne są posiłki mięsne i wegetariańskie. Popularne są ryby i owoce morza: homary, krewetki i wiele innych. Wszędzie można kupić kurczaka i ryż oraz różne rodzaje grillowanego mięsa. Jest dostępnych wiele owoców. Nie brakuje też alkoholu, a zwłaszcza kubańskiego rumu.
Często jadamy w prywatnych restauracjach, gdzie jedzenie przypomina trochę europejskie, ale jest w cenach kubańskich (ok. 1-2 Euro za posiłek) np. zupa pomidorowa, kawałek mięsa, ryż, ziemniaki (często zamiast zmieniaków podawane są bataty, yuka lub boniato). Pyszna jest świeża pizza sprzedawana prosto „z okienka” w cenie od 30 eurocentów.
W casas particulares zamawiamy śnaidania i obiadokolacje. Śniadanie (w cenie od 3 do 5 CUC) to zazwyczaj jajecznica, sery, chleb, kawa i owoce. Obiadokolacje (ok. 10 CUC) to obfite, pyszne, domowe posiłki. Możemy np. zamówić homara.
W związku z nieco inną florą bakteryjną trzeba korzystać z posiłków z umiarem – przynajmniej na początku wyprawy, biorąc pod uwagę własne możliwości dostosowania się do nowych warunków żywieniowych.
Można zabrać kawę i herbatę, zupki błyskawiczne z makaronem lub „gorące kubki”, konserwę (asekuracyjnie). Większość jedzenia można kupić na miejscu. Lepiej zabrać mniej niż więcej!
Nie wolno wwozić na Kubę świeżej żywności (kanapki, owoce, warzywa, jedzenie nie pakowane próżniowo). Jeśli takie zostanie znalezione, będzie odebrane po przejściu kontroli paszportowej. Można wwieźć żywność pakowaną próżniowo, konserwy itp.
TRANSPORT
Środki transportu:
– wynajęty bus z kierowcą na całej trasie wyprawy (poza Hawaną)
– w Hawanie transport lokalny – autobusy miejskie, taksówki
NOCLEGI
Nocujemy w tzw. casas particulares czyli licencjonowanych, prywatnych mieszkaniach, przystosowanych do przyjmowania turystów, z wydzielonym pokojem lub pokojami (zazwyczaj są to pokoje 2-osobowye z prywatną lub wspólną łazienką). Pokoje często mają standardy hotelowe (zazwyczaj jedno szerokie łóżko lub czasami dwa małe). Łazienka i kuchnia mogą być wspólne z gospodarzami. Mogą również zdarzyć się domki kempingowe z pokojami 2-osobowymi z jedną wspólną łazienką. Zazwyczaj pokoje są wyposażone w klimatyzację.
W jednym prywatnym domu najczęściej śpią 2-4 osoby, dlatego noclegi dla naszej grupy mogą być rozlokowane w kilku miejscach, ale możliwie najbliżej siebie.
Mieszkając z Kubańczykami czasami można poznać cale pokolenia, są chętni do rozmowy i do zawierania znajomości.
INTERNET, TELEFON
Darmowy internet na Kubie praktycznie nie istnieje. Można z niego korzystać w kafejkach internetowych. Można też kupić na miejscu kubańską kartę SIM lub tzw. karty zdrapki, których używa się do połączenia z siecią w strefach Wifi. 1 godz. korzystania z internetu to ok. 1 CUC, czyli ok. 1 Euro.
Zasięg telefoniczy poza dużymi miastami może być utrudniony, a rozmowy do Polski są drogie (1 min. ok. 3 CUC).
ELEKTRYCZNOŚĆ
Napięcie 110/120 V, wtyczki typu A i B – amerykańskie (dwa płaskie bolce, często z dodatkowym uziemieniem). Trzeba zabrać z Polski odpowiedni adapter.
NAPIWKI
W restauracjach i barach: drobne kwoty, ok. 10% wartości rachunku. Zwiedzanie: drobne napiwki dla miejscowych przewodników.
KUBA
(Republika Kuby)
Stolica: Hawana
Waluta: peso kubańskie (CUP), 1 CUP = 100 centavos
peso kubańskie wymienialne (CUC), 1 CUC = 100 centavos
Język urzędowy: hiszpański
WIZA, PRZEPISY WJAZDOWE
Obywatel polski udający się na Kubę obowiązany jest do posiadania wizy odpowiedniej do celu planowanego pobytu lub tzw. karty turysty (Tarjeta de Turista), wydawanej wyłącznie w celach turystycznych. Wizy wydaje konsulat kubański w Warszawie, a karty turysty (indywidualne lub grupowe) można nabyć tamże lub w niektórych biurach podróży. Przy przekraczaniu granicy wymagany jest 6-miesięczny okres ważności paszportu, licząc od planowanej daty wjazdu na Kubę. Turysta zobowiązany jest również posiadać bilet powrotny lub umożliwiający kontynuację podróży. Służby graniczne mogą odmówić prawa przekroczenia granicy bez podania powodu odmowy. Przed odprawą paszportową każdy turysta mający wizę obowiązany jest wypełnić formularz Tarjeta Internacional de Embarque y Desembarque. Podstemplowany formularz należy zachować, ponieważ bez niego niemożliwe jest opuszczenie Kuby, a uzyskanie nowego wymaga wielu zabiegów administracyjnych. Turyści przyjeżdżający na wypoczynek zorganizowany nie muszą udokumentować posiadanych środków pieniężnych. Turyści przyjeżdżający indywidualnie powinni mieć przynajmniej 100 CUC (lub równowartość tej kwoty w innej walucie wymienialnej) na każdy dzień planowanego pobytu. Posiadanie kart kredytowych VISA traktowane jest jako spełnienie tego warunku. W razie pobytu dłuższego niż 30 dni wizę można przedłużyć na miejscu. Formalności załatwia się we właściwych urzędach imigracyjnych Inmigración y Extranjeria (adres w Hawanie: calle Factor y Final, Nuevo Vedado, Plaza de la Revolución) – wcześniej należy kupić znaczki opłaty skarbowej na kwotę 25 CUC w jednym z oddziałów Banco de Credito y Comercio. Należy przedłożyć do wglądu paszport, bilet lotniczy i rachunek za opłacone zakwaterowanie.
UBEZPIECZENIE
Polisa ubezpieczeniowa od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia jest obowiązkowa, a jej brak może stanowić podstawę do odmowy wjazdu na Wyspę. Należy się przy tym upewnić, czy firma ubezpieczeniowa ma przedstawiciela uprawnionego do działania na obszarze Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz z jaką instytucją kubańską on współpracuje.
SZCZEPIENIA, SŁUŻBA ZDROWIA
W roku 2016 odnotowano przypadki zarażenia wirusem Zika. Zalecamy stosowanie się do zaleceń Głównego Inspektoratu Sanitarnego , szczególnie dotyczy to kobiet w ciąży lub planujących zajście w ciążę.
W okresie od maja do listopada nasila się na Kubie ryzyko zachorowań na dengę. Wysokie temperatury, wysoka wilgotność powietrza oraz intensywne opady deszczu (burze tropikalne) sprzyjają rozmnażaniu się komarów (Aedes aegypti), przenoszących wirus dengi. Większość zachorowań odnotowuje się w dużych aglomeracjach miejskich, szczególnie w miejscach o niskim poziomie higieny. Ponieważ dotychczas nie istnieje skuteczna szczepionka przeciwko dendze instytucje sanitarne zalecają w miejscach zagrożonych używanie, bez względu na porę dnia, odpowiedniej odzieży osłaniającej części ciała narażone na ukąszenia (np. z długimi nogawkami, długimi rękawami) o jasnej kolorystyce, z tkanin naturalnych (len, bawełna). Należy również stosować środki odstraszające komary (repelenty) i zwracać uwagę na regularne powtarzanie aplikowania repelentu, przede wszystkim po kąpieli oraz w warunkach dużej wilgotności, gdyż intensywne pocenie usuwa środek ze skóry.
Od 2012 roku występują na Kubie przypadki zakażenia bakterią cholery. Kluczową rolę w zapobieganiu tej choroby jest przestrzeganie zasad higieny. Odwiedzający kraje zagrożone cholerą powinni pić wyłącznie butelkowaną lub przegotowaną wodę, dokładnie myć owoce i warzywa, regularnie myć ręce (zwłaszcza przed posiłkiem) i unikać spożywania surowych owoców morza. Podróżujący skarżący się na ostrą biegunkę i wymioty powinni niezwłocznie szukać pomocy medycznej.
Zalecane są szczepienia przeciwko WZW A i B, błonica, tężec, polio, dur brzuszny. Występuje okresowo zagrożenie takimi chorobami, jak: ameboza, wirusowe zapalenie spojówek oraz rzadziej gorączką Chikungunya (wirus przenoszony przez komary). Najczęściej występują zatrucia pokarmowe, w szczególności po spożyciu potraw z owocami morza. Odradza się spożywanie sałaty. Częste są również przypadki poparzeń słonecznych oraz zaburzeń funkcjonowania układu krążenia wywołane wysoką temperaturą powietrza, jego dużą wilgotnością i gwałtownymi skokami ciśnienia (zwłaszcza w okresie huraganów). Z uwagi na występujące okresowo burze elektromagnetyczne osoby z rozrusznikiem serca powinny zasięgnąć przed podróżą porady lekarza specjalisty.
Nie wszystkie miejscowe biura podróży zapewniają opiekę lekarską uczestnikom wycieczek grupowych. W niektórych większych hotelach obecny jest lekarz pierwszego kontaktu (koszt wizyty to ok. 30 CUC). W Hawanie specjalistyczną opiekę medyczną na dość dobrym poziomie oferują: Centro de Investigaciones Medico-Quirurgicas CIMEX (calle 216 y 11B, Siboney), Clinica Central Cira Garcia (calle 20 y avenida 41 No. 4101, Miramar), Hospital Hermanos Ameijeiras (calle San Lazaro 701, Centro Habana), Hospital Ortopedico Frank Pais (avenida 51 No. 19603, Marianao), Centro Internacional de Retinosis Pigmentaria (calle L y 13, Vedado). Apteki międzynarodowe oferują leki w ograniczonym zakresie; ich ceny są wysokie. Dzień pobytu w szpitalu (z wyżywieniem, bez lekarstw i zabiegów) kosztuje 130 CUC za pierwszy dzień i 90 CUC za każdy następny, wizyta lekarska 30-50 CUC, analizy ambulatoryjne do 30 CUC, założenie gipsu ok. 25 CUC. Placówki medyczne honorują karty kredytowe, o ile nie są one wydane przez banki amerykańskie lub z kapitałem amerykańskim. Za usługi wystawiane są rachunki, które mogą stanowić podstawę do ubiegania się o zwrot poniesionych kosztów leczenia. Placówki służby zdrowia obsługujące cudzoziemców znajdują się w każdym większym mieście.
PODRÓŻOWANIE PO KRAJU
Odradza się podróże na Kubę w okresie od czerwca do listopada, gdyż na Oceanie Atlantyckim, Morzu Karaibskim i w Zatoce Meksykańskiej tworzą się w tym czasie liczne huragany, stanowiące bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia. W okresie od listopada do marca warunki pogodowe są najbardziej sprzyjające.
Nie ma ograniczeń w podróżowaniu po kraju z wyjątkiem oznakowanych stref specjalnych (w tym amerykańskiej bazy wojskowej w Guantanamo). Po Kubie najwygodniej podróżować autobusami dalekobieżnymi Astro i Vía Azul. Samochód można wynająć w jednej z sieci rent-a-car: REX, Cuba Car, Transtur. Można korzystać bezpiecznie z usług korporacji taksówkowych Cubataxi (w Hawana tel. 7855 5555).
Cudzoziemiec, który nie korzysta z usług hoteli, może się zatrzymać na nocleg jedynie w kwaterach prywatnych (casas particulares) mających licencje uprawniające do przyjmowania turystów. Podczas szukania kwater prywatnych należy zwrócić uwagę na standard, ponieważ za taką samą cenę można znaleźć kwatery o bardzo różnym poziomie.
BEZPIECZEŃSTWO
W ostatnich latach na Kubie nasiliła się przestępczość pospolita, głównie ze względu na zubożenie społeczeństwa. Coraz częściej zdarzają się kradzieże w pokojach hotelowych. Wzrasta liczba włamań do samochodów, kradzieży torebek damskich, biżuterii, sprzętu fotograficznego i telefonów komórkowych. Nie należy liczyć na ogół na pomoc policjantów, patrolujących przez całą dobę najważniejsze punkty w atrakcyjnych turystycznie miastach. Zdarzają się natomiast przypadki prób wyłudzania drobnych kwot przez policjantów, którzy zatrzymują pojazdy z wypożyczalni (na rejestracji turystycznej) pod pretekstem wykroczeń komunikacyjnych. W stolicy należy unikać poruszania się, zwłaszcza po zachodzie słońca, po takich dzielnicach jak Centro Habana (okolice dawnego barrio Colón, ulice Amistad i Monte), Habana Vieja (ulice Sol, Jesus Maria, Aguacate), a także Lawton, Cerro, 10 de Octubre, San Miguel del Padron, Arroyo Naranjo. Należy w sposób szczególny zadbać o zabezpieczenie przed kradzieżą paszportów, kart kredytowych, dokumentów podróży itd.
RELIGIA, OBYCZAJE
Kuba tradycyjnie jest krajem katolickim. Przed rewolucją 85% Kubańczyków było katolikami. W chwili obecnej ocenia się, że 50-60% Kubańczyków zostało ochrzczonych, ale tylko ok. 400 tys. regularnie chodzi do kościoła. Od 1998 r. ponownie obchodzi się na Kubie Boże Narodzenie, a od 2012 r. Wielki Piątek. Oprócz katolików jest także ok. 300 tys. protestantów. Największą grupę stanowią wśród nich zielonoświątkowcy i baptyści.
Szeroko praktykowane są również synkretyczne kulty afrykańskie znane jako santería. Tę religię sprowadzili na Kubę niewolnicy ze szczepu Joruba w Nigerii, następnie zasymilowali ją z religią swoich panów poprzez połączenie własnych bogów ze świętymi katolickimi (dziewięciu głównych bogów zostało zestawionych w pary ze świętymi chrześcijańskimi, mającymi podobne cechy). Nieoficjalne źródła podają, że 75% ludności Kuby praktykuje santerię.
Nie ma istotniejszych różnic w obyczajach w porównaniu z Polską. Na Kubie cudzoziemcy cieszą się uprzywilejowanym statusem. Kubańczycy są bardzo życzliwi i często starają się pomóc obcokrajowcom w znalezieniu restauracji lub noclegu, choć czasami oczekują wynagrodzenia za okazaną pomoc.
W samym społeczeństwie kubańskim widoczne są elementy rasizmu, zarówno ze strony białej części społeczeństwa jak i ludności ciemnoskórej. Kubańczycy są społeczeństwem bardzo tolerancyjnym wyznaniowo. Każda religia jest traktowana życzliwie. Utrzymują się – zwłaszcza na prowincji, bardziej tradycyjnej niż stolica – problemy nietolerancji wobec osób o innej orientacji seksualnej.
ŚWIĘTA
Dni wolne od pracy to: 1 i 2 stycznia – Aniversario de la Revolución (Rocznica Rewolucji), Viernes Santo – Wielki Piątek (święto ruchome), 1 maja – Międzynarodowy Dzień Pracy, 26 lipca – obchody Insurekcji Narodowej (rocznica szturmu na koszary Moncada), 10 października – rocznica wybuchu Walk o Niepodległość (dzień pamięci poległych w wojnach narodowowyzwoleńczych),
25 grudnia – Boże Narodzenie, 31 grudnia Aniversario de la Revolución (Rocznica Rewolucji).
Na 17 grudnia przypada jedno z ważniejszych świąt w kalendarzu religijnym Kubańczyków. W Kościele katolickim obchodzony jest dzień św. Łazarza. Do miejscowości Rincón w prowincji Hawana, gdzie znajduje się sanktuarium San Lazaro (ikonę św. Łazarza przywieziono z Hiszpanii do Hawany w XVI w.), przybywają przez cały tydzień rzesze osób upośledzonych i niepełnosprawnych, m.in. ociemniałych, upośledzonych umysłowo, sparaliżowanych, trędowatych, chorych na AIDS, choroby weneryczne. Szacuje się, że co roku w uroczystościach ofiarnych i dziękczynnych w Rincón bierze udział blisko 200 tys. pielgrzymów. Natomiast dla wyznawców santerii dzień 17 grudnia jest świętem Babalu Aye.
PRZYDATNE INFORMACJE:
Banki, urzędy, instytucje użyteczności publicznej i punkty handlowo-usługowe nie honorują kart kredytowych ani czeków, w tym czeków podróżnych, wydanych przez banki amerykańskie lub inne banki z udziałem kapitału amerykańskiego. Przed wyjazdem z Polski należy dowiedzieć się we własnym banku, czy posiadane karty kredytowe będą uznawane na Kubie. Istnieje możliwość przekazania środków pieniężnych z Polski za pośrednictwem Agencji ASISTUR S.A. – adres w Hawanie: Prado 208, między Colon i Trocadero, tel. (53) 7862 86 24, 862 8794, faks (53) 7866 5567. Wpłata musi być dokonana w euro. Agencja Western Union realizuje wyłącznie limitowane przekazy pieniężne z terytorium USA na rzecz osób zamieszkałych na stałe na wyspie.
Dolar amerykański w obrocie gotówkowym obciążony jest dodatkowym podatkiem w wysokości 10%. W rozliczeniach gotówkowych na rynku wewnętrznym dla turystów i cudzoziemców jedyną obowiązującą walutą jest kubańskie peso wymienialne CUC. Jest to waluta Banku Centralnego Kuby, wymienialna wyłącznie na terenie Kuby, występująca w postaci banknotów 100, 50, 20, 10, 5, 3 i 1 peso oraz bilonu 1 peso, 50, 25, 10, 5, 1 centavo. Najłatwiej wymienialne na CUC waluty to: euro, dolar kanadyjski, funt szterling, frank szwajcarski. Na terenie kraju funkcjonuje sieć państwowych kantorów wymiany walut – CADECA.
W porównaniu z Polską ceny w kubańskich sklepach są średnio dwukrotnie wyższe. Cudzoziemcy są zobligowani do zaopatrywania się w produkty w sklepach należących do państwowych sieci handlowych, gdzie płatności dokonuje się w walucie wymienialnej CUC. Owoce, warzywa i mięso wieprzowe można kupować za peso nacional CUP na bazarach i w kioskach z warzywami.
Koszt połączenia telefonicznego z Polską to ok. 5,90 CUC za 1 minutę z telefonu stacjonarnego i to 5,85 CUC za 1 minutę z telefonu komórkowego.
Spółka ASISTUR S.A. świadczy usługi w zakresie ubezpieczeń, pomocy medycznej, finansowej, prawnej, transportu, także sanitarnego i przewozu zwłok, rezerwacji lotniczych i hotelowych (e-mail: ventas@asistur.get.cma.net).
Na terenie Kuby działa międzynarodowa firma spedycyjna DHL, adres w Hawanie: Vento y Camaguey, Cerro, Tel: +53 7646 4226.
Praktycznie nie funkcjonuje komunikacja miejska, jakkolwiek w ostatnim czasie nastąpiła pewna poprawa na niektórych liniach autobusowych. Ze względów bezpieczeństwa odradza się jednak podróże autobusami miejskimi (Omnibus Metropolitano). Względnie bezpieczne jest korzystanie z wspólnych taksówek (taxi compartido/almendrón/maquina), które mają wyznaczone trasy – cena za przejazd wynosi 0,50 – 1,00 CUC zależnie od dystansu.
Napięcie w sieci: 110 V, 60 Hz, w niektórych hotelach i casas particulares 110 V, 60 Hz i 220 V, 60 Hz. Stosowane są wtyczki z prostokątnymi płaskimi bolcami typu północnoamerykańskiego.
Różnica czasu między Warszawą a Hawaną wynosi 6 godzin (minus). Czas letni obowiązuje od marca do października.
Mapy brak... chwilowo
