TURCJA wschodnia i centralna* – autorski wyjazd w małej i zgranej grupie (max 7 osób + wytrawny pilot + doświadczony kierowca komfortowego minibusa). Stawiamy na intensywne i jakościowe poznanie; będzie też czas na relaks.
Wyprawa do Turcji wschodniej i centralnej to podróż przez wiele epok historycznych. Niewiele jest miejsc na mapie świata, gdzie zachowało się aż tyle pamiątek po dawnych cywilizacjach. Po wielu słuch zaginął, inne jednak wciąż snują swoją historię – zobaczysz je z nami.
Początek znanej nam historii otwierają najstarsze świątynie wzniesione przez człowieka, np. Gobekli Tepe sprzed 12 tys. lat i Catalhoyuk – pierwsze znane nam miasto sprzed 9 tys. lat. W tym rejonie powstawały potężne cywilizacje, w tym królestwo Urartu, państwo hetyckie i perskie. Później nadszedł czas na kulturę hellenistyczną i panowanie rzymskie, a jeszcze później na chrześcijaństwo; prym wiodło Bizancjum, Gruzja i Armenia. I wreszcie czas podbojów arabskich, po których przywędrowali tu Turcy seldżuccy i osmańscy.
Podczas wyprawy do Turcji wschodniej i centralne zobaczysz wiele znakomitych zabytków z wielu tysiącleci. Nie zabraknie też wspaniałej przyrody. Dużo czasu spędzamy wędrując przez bajkową Kapadocję, gdzie fantastyczne kształty skał o różnych kolorach tworzą jedno z najpiękniejszych widowisk przyrody. A pośród tego bogactwa form mieszkali ludzie, którzy wydrążyli w miękkich skałach tufowych całe miasta, klasztory i kościoły.
Na naszej trasie jest również Jezioro Wan – najpiękniejsze w całej Turcji, zobaczymy też morza Czarne i Śródziemne, a także liczne jaskinie, wulkany, góry, wodospady i rezerwaty przyrody. I wszytko to w kameralnym, kilkuosobowym gronie.
Nasze wyprawy słyną z przyjacielskiej atmosfery i unikatowych doświadczeń. Realizujemy wyłącznie autorskie programy. Uprawiamy odpowiedzialną turystykę i dbamy o Twoje bezpieczeństwo. Dowiedz się, jak podróżujemy w czasach koronawirusa: covid a podróże TU>>
*Jest to wyprawa klubowa, czyli wyprawa do miejsca, gdzie udajemy się z grupą po raz pierwszy. W takich przypadkach może się zdarzyć, że również pilot odwiedza niektóre miejsca imprezy po raz pierwszy. Wtedy organizuje wyjazd za pomocą środków dostępnych w kraju, takich jak: telefony, internet oraz wiedza z dostępnych źródeł. Wyjazdy „klubowe” zawsze wiążą się z większą spontanicznością i przygodą oraz niekiedy z koniecznością zmian w programie wyprawy.
1 DZIEŃ: przelot
Lot do Antalyi lub Alanyi. Czas wolny i odpoczynek po przylocie. Zapoznanie z kuchnią turecką. Nocleg.
2 DZIEŃ: Catalhoyuk, Konya
Ruszamy do Catalhoyuk – jednego z najważniejszych stanowisk archeologicznych na świecie. Osadę założono między 7400 a 7300 r. p.n.e. Miasto liczyło ok. 5000 mieszkańców i było pierwszym tak dużym, znanym jednorodnym organizmem miejskim, na świecie. Żadna inna neolityczna cywilizacja nie została tak dobrze poznana, a stało się to dzięki licznym materialnym pozostałościom. Znakomicie zachowało się wyposażenie niektórych domostw i malowidła ścienne. Ściany ozdabiano wówczas setkami malowideł przedstawiających m.in. węże, leopardy i byki. Znaleziono też setki glinianych i kamiennych antropomorficznych figurek, najczęściej przedstawiających kobiety o obfitych kształtach. Około tysiąca budynków przylegało do siebie, ściana przy ścianie. Nie było niczego w rodzaju ulic i zaułków. Do domów wchodziło się przez otwór w płaskim dachu i cała komunikacja odbywała się na dachach budynków. Zmarłych natomiast chowano pod glinianą podłogą.
Przejazd do Konyi – miasta o bogatej historii, sięgającej tysięcy lat. W 2 połowie XII wieku, pod rządami Seldżuków, miasto przeżywało okres największej świetności. Ówczesny sułtan zaprosił Mevlanę – Jelaluddina Rumiego – założyciela Zakonu Tańczących Derwiszów. Ten suficki zakon ma tu siedzibę do dziś. Zobaczymy Muzeum Mevlany-Rumiego zwane „Zielonym Grobowcem”, gdzie mieści się muzeum oraz meczet Selimiye – przykład klasycznej architektury osmańskiej, zbudowany w XVI wieku. Popołudniowy przejazd do Kapadocji w okolice Wąwozu Ihlara. Nocleg.
3 DZIEŃ: Kapadocja – Dolina Ihlara, Selime, Guzelyurt
Wąwóz Ihlara ma kilkanaście kilometrów długości, a wzdłuż jego ścian znajdują się wyryte w skałach niezliczone kościoły, klasztory, kaplice i grobowce z okresu bizantyjskiego. Od IV wieku wzniesiono w dolinie ok. 105 kościołów, z tego 13 można zwiedzać. Odwiedzimy wioskę Selime, gdzie lawa ułożyła się w fantazyjne stożkowe kształty i formy skalne, w środku których często znajdują się domy, kuchnie, magazyny czy kaplice. Największy zabytek tego miejsca stanowi wykuta w skale Katedra – kompleks monastyczny, istniejący od VIII wieku. W tym czasie skalne Selime było jednym z najważniejszych miejsc administracyjno-religijnych w całej Anatolii. Zobaczymy też skalną wioskę Guzelyurt. Nocleg w Goreme lub w okolicy.
4 DZIEŃ: Kapadocja – Dolina Różowa, Dolina Czerwona, Dolina Miłości
Ten dzień poświęcamy na spacery po niezwykłej okolicy. Kapadocja słynie z fantazyjnych formacji skalnych, powstałych w wyniku erozji skał tufowych. Czekają nas długie spacery rozległymi dolinami, pośród różnokolorowych skał o stożkowatych kształtach. Do wyboru mamy liczne ciekawe trasy. Po drodze zobaczymy wiele wykutych w skałach domostw, a także miejsc sakralnych, takich jak kościoły czy klasztory. Nocleg w Goreme lub w okolicy.
5 DZIEŃ: Kapadocja – podziemne miasta, skalne twierdze Goreme, lot balonem
Wcześnie rano, dla chętnych, lot balonem nad Kapadocją (ok. 200 USD) – możliwość podziwiania tych spektakularnych krajobrazów z lotu ptaka.
Potem udamy się na zwiedzanie podziemnych miast: Derinkuyu lub Kaymakli (do wyboru). Kapadocja pełna jest podziemnych miast, w których chrześcijanie ukrywali się przed najazdami Rzymian i Muzułmanów. Największym spośród nich, jest miasto Derinkuyu, które miało aż 8 pięter. Są tu spiżarnie, kuchnie, szkoły, kościoły, a nawet cmentarze. Następnie zobaczymy Uchisar – olbrzymią, wykutą w skałach twierdzę i wejdziemy na jej 60-metrowy szczyt, skąd rozciąga się wspaniała panorama na okolicę.
Dalej czeka nas zwiedzanie wykutych w skale kościołów wczesnochrześcijańskich w dolinach Zelve i Goreme. Kompleks znajdujący się w Parku Narodowym Goreme liczy aż 350 świątyń. W wielu z nich zachowały się doskonale liczne freski. Nocleg w Goreme lub w okolicy.
6 DZIEŃ: Hatussas i Imperium Hetytów, Safranbol
Przejazd do Hatussas – stolicy imperium hetyckiego (UNESCO, wstęp ok. 8 TRY). Hetyci byli jedną z największych potęg Bliskiego Wschodu przez ponad 1000 lat. Dopiero w połowie XII w. p.n.e. ich cywilizacja została zniszczona przez Egipt, a ostateczny upadek przypieczętował w XI w. p.n.e. atak tak zwanych ludów morza. W trakcie badań archeologicznych odnaleziono w Hattussie jedną z najstarszych królewskich bibliotek z terenów Bliskiego Wschodu, liczącą 1300 tabliczek, co pozwoliło na rekonstrukcję kultury i historii Hetytów.
Czeka nas spacer po stolicy. Zobaczymy wspaniałą bramę miasta z posągami lwów oraz Bramę Królewską. Odwiedzimy skalne sanktuarium Yazılıkaya – największe znane hetyckie miejsce kultu religijnego na wolnym powietrzu. Znajduje się tu wiele płaskorzeźb przedstawiających bogów i władców. Na koniec pojedziemy do Alackahoyuk, gdzie odkryto symbole jelenia i dysk słoneczny, które stały się godłami współczesnej Turcji. Na szczególną uwagę zasługuje Brama Sfinksów.
Przejazd do Safranbolu. Wieczorem można skorzystać z najbardziej popularnych na terenie Turcji hammamów – łaźni tureckich (ok. 100 TRY). Nocleg w Safranbolu.
7 DZIEŃ: Safranbol, Amasra
Zwiedzanie Safranbolu – „Miasta Szafranu” – skansenu pod gołym niebem (UNESCO). Miasto słynie z klasycznych otomańskich domów i rezydencji. Tutejsza oryginalna zabudowa jest najlepiej zachowaną w całej Turcji. Czeka nas spacer po zabytkowym starym mieście. Zobaczymy meczety, karawansaraje i wiele zabytkowych domów.
Przejazd nad Morze Czarne. Po drodze wizyta w Yoruk Koyu – małej, kolorowej wiosce, pełnej zabytkowej architektury. Po południu przespacerujemy się po Amasrze – niewielkim, urokliwym miasteczku portowym, położonym na dwóch wyspach. Powrót na nocleg do Safranbolu.
8 DZIEŃ: meczet Mahmutbey, Kastamonu, Amasya
Pierwszy przystanek to wioska w okolicach Kastamonu, gdzie znajduje się drewniany meczet Mahmutbey, zbudowany w XIV wieku bez użycia ani jednego gwoździa. Następnie jedziemy do Kastamonu, gdzie udamy się na spacer po usianej starymi budowlami dzielnicy. Panuje tu atmosfera anatolijskiego, tureckiego miasteczka, która przeniesie Cię do dawnych czasów. Po obiedzie dalszy przejazd do Amasyi – stolicy królestwa Pontu, państwa hellenistycznego, którego okres największej świetności trwał od III do I w. p.n.e. Urodził się tu znany historyk starożytności – Strabon. Dzisiaj Amasya to spokojne miasteczko nad rzeką Yeşilırmak – z obu stron otoczone strzelistymi szczytami Gór Pontyjskich. Najsłynniejszą atrakcją miasta są grobowce pontyjskie, wykute w skale w zboczu górskim wznoszącym się nad miastem. Nocleg w Amasya.
9 DZIEŃ: Amasya, Trabzon
Jedziemy w stronę Trabzonu. Większą część trasy przemierzymy wybrzeżem Morza Czarnego. Po drodze będą przystanki przy punktach widokowych. Jednym z nich będzie widok na skalny zamek w Unye. W tym miejscu znajdziemy również skalne grobowce z czasów królestwa Pontu. Po południu w Trabzonie zobaczymy klasztor Hagia Sofia z XIII wieku, z licznymi mozaikami i freskami. Nocleg w Trabzonie.
10 DZIEŃ: Monaster Sumela, jaskinia Karaca, Erzurum
Przejazd do słynnego klasztoru Sumela (UNESCO, wstęp ok. 10 TRY) poświęconego Czarnej Madonnie. Głównym przedmiotem kultu w klasztorze była ikona Matki Bożej, uważana za cudotwórczą i przyciągająca przez stulecia wielu pielgrzymów. Klasztor sprawia wrażenie zwieszonego na półce skalnej. Wykuty w skałach ma aż 7 kondygnacji.
Kolejna atrakcja to jedna z najpiękniejszych jaskiń tureckich – Karaca. Jaskinia pełna jest stalagmitów i stalaktytów, a jej ściany zbudowane są z licznych minerałów, które tworzą kolorową mozaikę.
Dalszy przejazd do Erzurum – najwyżej położonego miasta w Turcji (1950 m n.p.m.). Popołudniowy spacer po mieście. Zobaczymy słynną Medresę Dwóch Minaretów oraz Wieki Meczet z XII wieku. Nocleg w Erzurum.
11 DZIEŃ: klasztory Oskvank, Parchali i Dortkilise, Kars
Dziś zwiedzamy klasztory, kościoły i ich pozostałości z czasów, gdy na tych terenach panowała Gruzja i chrześcijańskie dynastie. Odwiedzimy klasztory Oskvank, Parchali i Dortkilise.
Na wieczór dojedziemy do Karsu – miasta z powieści „Śnieg” (autorstwa tureckiego noblisty Orhana Pamuka), gdzie krzyżowały się wpływy armeńskie, osmańskie i rosyjskie. Przespacerujemy się do potężnej twierdzy, zobaczymy kościół Apostołów i kamienny Most. Kars słynie również z tradycji wyrabiania znakomitych serów i miodu. Niektóre długo dojrzewające sery przypominają sery szajcarskie. Obowiązkowe zakupy. Nocleg w Karsie.
12 DZIEŃ: riuny Ani, Dogubayazit
Przejazd do ruin miasta Ani (UNESCO, ok. 15 TRY), będącego niegdyś jedną ze stolic średniowiecznej Armenii, a w X wieku również jednym z najwspanialszych ormiańskich miast. Nazywano je „miastem tysiąca i jednego kościoła”. Ani jest największym i najwspanialszym świadectwem ormiańskiej kultury, religii i potęgi przeszłości. Mieszkało tu ok. 1 mln ludzi, co oznacza, że było to jedno z najliczniej zamieszkałych miast na Ziemi. Do dziś zachowały się szczątki imponującej katedry, kilku kościołów i kaplic ormiańskich. Zaniedbany przez Turcję olbrzymi kompleks można zwiedzać godzinami.
Dalej jedziemy do Pałacu Ishaka Paszy (ok. 5 TRY) – budowli warownej (2000 m n.p.m.) na płaskowyżu ponad miastem Doğubayazıt. Miejsce to zasiedlano już w starożytności – warownie budowali tu Urartyjczycy, a później Seldżucy i Osmanowie. Obecną budowlę wzniesiono na przełomie XVIII i XIX wieku. Pałac zbudowano z wykorzystaniem elementów różnych stylów architektonicznych znanych w Anatolii: seldżuckich, osmańskich, ormiańskich, gruzińskich i perskich. Zachowały się m.in. pozostałości haremu i meczet ze zdobnymi reliefami i malowidłami. Pałac leży w pobliżu granicy z Iranem, skąd można podziwiać fantastyczny widok na najwyższą w Turcji górę – Ararat (5122 m n.p.m.).
Wieczorem dojedziemy do miejscowości Wan nad jeziorem Wan. Po drodze zobaczymy malownicze wodospady muradiye. Nocleg w Wan.
13 DZIEŃ: jezioro Wan – wyspa Akdamar, Twierdza Wan
Jezioro Wan powstało miliony lat temu na skutek wybuchu wulkanu Nemrut. To największe i najpiękniejsze jezioro Turcji. Według legendy, tu właśnie miał się znajdować biblijny Eden. Woda z jeziora jest słona i zawiera ług, co powoduje, że ma właściwości piorące i oczyszczające. Jezioro znajduje się między dwoma wulkanami: Suphan Dagi (4434 m n.p.m.) – drugim najwyższym szczytem Turcji i Nemrut Dagi (2948 m n.p.m.).
Na początek udamy się do twierdzy Wan, skąd rozciągają się piękne widoki na okolicę i jezioro. Dla chętnych krótki rejs na wyspę Akdamar, gdzie znajduje się kościół ormiański z X wieku. Następnie czekają nas spacery i dalsze zwiedzanie okolicy. Nocleg w Wan.
14 DZIEŃ: Mardin, Saliurfa (Urfa)
Wcześnie rano wyjazd do Mardin, które cieszy się zasłużoną reputacją jednego z najbardziej malowniczych miast Turcji. Krajobraz tworzony przez labirynt starych domów o ścianach w kolorze miodu jest poprzetykany minaretami, a nad całością góruje antyczna cytadela. W V wieku n.e. w Mardin osiedlili się chrześcijanie reprezentujący Asyryjski Kościół Wschodni -odłam praktycznie nieznany w Europie. Dziś pozostałością po tamtych czasach jest Szafranowy Klasztor z V wieku – siedziba patriarchów kościoła (ok. 5 TRY). Czeka nas krótkie zwiedzanie miasta i spacer.
Następnie dalszy przejazd do Saliurfa. Urfa (Saliurfa) była w starożytności centrum chrześcijaństwa syryjskiego, znanego m.in. ze szczególnego wizerunku Chrystusa – mandylionu. W tradycji muzułmańskiej to biblijne miejsce narodzin patriarchy Abrahama. Miasto było jednym z pierwszych ośrodków chrześcijaństwa. Skupiska chrześcijan istniały tam już w połowie II wieku. Zwiedzanie kompleksu świątynny z medresą, meczetem i jaskinią Abrahama oraz ciekawego muzeum archeologicznego, gdzie między innymi znajduje się ekspozycja ze stanowiska archeologicznego – Nevali Cori, porównywanego do Gobekli Tepe. Nocleg w Urfie.
15 DZIEŃ: Gobekli Tepe, tama Ataturka, Nemrut Dagi
Przejazd do Gobekli Tepe (UNESCO, ok. 45 TRY) – najstarszego znanego miejsca kultu stworzonego przez człowieka, datowanego na 10 tys. lat p.n.e. Miejsce to było pełniło swoją rolę przez szereg tysiącleci. Zostało częściowo przebadane zaledwie dwie dekady temu i zrewolucjonizowało nasze spojrzenie na historię. Znajdują się tu kamienne słupy o wysokości od 3 do 6 metrów, w kształcie litery „T”, ważące od 10 do 20 ton, a niektóre nawet 50 ton. To najstarsze znane konstrukcje megalityczne. Na słupach znajdują się przedstawienia zwierząt, głównie lisów, węży, dzików, żurawi i dzikich kaczek, oraz symbole abstrakcyjne. Całość tworzy kilkanaście kolistych lub owalnych struktur, uważanych za starsze niż ceramika, metalurgia, pismo lub koło. Powstały przed tzw. rewolucją neolityczną, czyli przed początkiem rolnictwa i hodowli zwierząt.
W drodze do Nemrut Dagi zatrzymamy się przy Tamie Ataturka na rzece Eufrat, skąd dalej pojedziemy do słynnego Nemrut Dagi. Góra sławę zyskała dzięki odkryciu szczątków sanktuarium religijnego, wzniesionego z polecenia króla Kommageny – Antiochosa I. Na górze usypano olbrzymi grobowiec, obok którego znajdowały się 8-9-metrowe figury siedzących bogów oraz samego króla. Oprócz góry Nemrut w okolicy znajdują się trzy inne ciekawe miejsca, które odwiedzimy: grobowiec syna Antiochosa I – Mitrydatesa II, most Septimusa Severusa oraz ruiny antycznego miasta Arsemeia, założonego w III w p.n.e. przez przodka Antiochosa I, Arsamesa – namiestnika Kommageny. Nocleg w okolicy.
16 DZIEŃ: Rumkale, Gaziantep, Tars
Ruszamy do Gaziantepu. Po drodze zatrzymamy się nad Eufratem. Z punktu widokowego zobaczymy Rumkale – twierdzę z czasów wypraw krzyżowych.
Historycy uważają Gaziantep za jedną z najstarszych nieprzerwanie zamieszkałych osad na świecie, założonych około 3650 roku p.n.e. Odwiedzimy Muzeum Miejskie, w którego zbiorach znajduje się jedna z najwspanialszych kolekcji rzymskich mozaik. Dalszy przejazd do Tarsu. Krótkie zwiedzanie miasta. Zobaczymy Studnię Św. Pawła i kościół pod jego wezwaniem. Dalszy przejazd nad Morze Śródziemne. Nocleg.
17 DZIEŃ: jaskinie Nieba i Ziemi, Anamuru
Dziś zobaczymy jaskinie Piekła i Nieba w górach Taurus. To dwa fascynujące zapadliska powstałe w wyniku procesów krasowych. Przepływające pod ziemią strumienie rozpuściły podłoże skalne, tworząc jaskinie. Gdy zapadł się ich strop, powstały charakterystyczne leje. Otchłań piekielna to lej o głębokości aż 128 metrów, który można podziwiać z małej platformy widokowej. Zejść możemy na dno, do znacznie większego leja zwanego Niebem, położonego na głębokości 70 metrów. Po drodze zatrzymamy się w Anamur, gdzie zobaczymy ruiny starożytnego miasta Anamurium, założonego przez Fenicjan. Wielkość i stan zachowania budynków Anamurium po dziś dzień robi wielkie wrażenie. Ostatnia atrakcja to jeden z najlepiej zachowanych zamków na wybrzeżu śródziemnomorskim – Mamure Kalesi. Postawili go w XII wieku władcy Cylicji. Do naszych czasów przetrwały wszystkie jego wieże, a jest ich aż 36. Dalszy przejazd do Antalyi lub Alanyi. Nocleg.
18 DZIEŃ: powrót
Powrót do Polski. Wylot z Antalyi lub Alanyi.
